W sprawach dotyczących Poddziałania 9.1.2 informacji udziela telefonicznie i za pomocą poczty elektronicznej:

• Jakub Kowalczuk, tel. 58 326 88 45, e-mail: j.kowalczuk@pomorskie.eu

W sprawach technicznych dotyczących działania Generatora Wniosków Aplikacyjnych informacji udzielają telefonicznie i za pomocą poczty elektronicznej:

• Dariusz Pyśko, tel. 58 326 81 13, e-mail: d.pysko@pomorskie.eu,
• Andrzej Wrona, tel. 58 326 81 13, e-mail: a.wrona@pomorskie.eu.

Odpowiedzi na pytania:

1. Czy dofinansowanie w ramach Poddziałania 9.1.2. może otrzymać projekt polegający na budowie lub przebudowie elementów drogowych, nienadających priorytetu transportowi publicznemu, ale poprawiających jakość funkcjonowania systemu miejskiego transportu publicznego (np. odcinki dróg zapewniające dostęp do miejskich centrów przesiadkowych, pętli autobusowych/tramwajowych, stacji kolejowych lub parkingów P&R, itp. – łączące takie terminale z siecią dróg miejskich; odcinki dróg służące uruchomieniu transportu publicznego (na obszarach wcześniej nieobsługiwanych/przebudowie sieci transportu publicznego)?

Projekty polegające jedynie na budowie lub przebudowie elementów drogowych, nienadających priorytetu transportowi publicznemu, ale poprawiających jakość funkcjonowania systemu miejskiego transportu publicznego nie mogą stanowić samodzielnego projektu – muszą być częścią kompleksowego projektu, bezpośrednio związanego  z transportem publicznym.

2. Czy wszystkie projekty planowane do dofinansowania w ramach Poddziałania 9.1.2. muszą wynikać z przyjętych Planów Gospodarki Niskoemisyjnej.

Wszystkie projekty planowane do dofinansowania w ramach Poddziałania 9.1.2. muszą wynikać z przyjętych Planów Gospodarki Niskoemisyjnej. Z kolei plany te muszą być pozytywnie zweryfikowany przez doradcę energetycznego będącego pracownikiem Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Na stronie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 umieszczona została informacja dotycząca weryfikacji sporządzonego Planu Gospodarki Niskoemisyjnej:

https://www.rpo.pomorskie.eu/-/informacja-dotyczaca-koniecznosci-weryfikacji-planow-gospodarki-niskoemisyjnej

3. Czy w ramach projektu, którego zakres dotyczy prac związanych z budynkiem dworca kolejowego, może wystąpić pomoc publiczna?

W przypadku, gdy w ramach projektu planowane są prace obejmujące swoim zakresem np. budynek dworca kolejowego, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że dla takiego elementu projektu wystąpi pomoc publiczna. W tym kontekście IZ RPO WP przypomina, że aby wykazać występowanie pomocy publicznej, powinny zostać przeanalizowane wszystkie przesłanki z art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, tj.:

• wsparcie jest przyznawane przedsiębiorstwu w rozumieniu unijnego prawa konkurencji przez państwo lub pochodzi ze środków publicznych,
• udzielane jest na warunkach korzystniejszych niż oferowane na rynku,
• ma charakter selektywny, czyli uprzywilejowuje określone przedsiębiorstwo
• lub przedsiębiorstwa, bądź produkcję określonych towarów,
• zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji oraz wpływa na wymianę handlową między państwami członkowski.

Trzy pierwsze przesłanki (pochodzenie ze środków publicznych, selektywność oraz korzyść ekonomiczna) z pewnością byłyby spełnione w przypadku udzielenia wsparcia ze środków RPO WP 2014-2020 na budowę infrastruktury przynajmniej w części służącej do prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast dogłębnej analizy w przypadku wskazanej powyżej infrastruktury, wymaga przesłanka czwarta, tj. groźba zakłócenia konkurencji oraz wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Analizy tej przesłanki dokonywać należy w świetle ostatniej praktyki decyzyjnej Komisji Europejskiej dotyczącej występowania pomocy publicznej w publicznym finansowaniu infrastruktury o charakterze lokalnym[1]. Wynika z niej, że wpływ środka pomocowego na wymianę handlową między państwami członkowskimi UE nie może być domniemywany lub tylko hipotetyczny. Musi zostać wykazane, w oparciu o dające się przewidzieć skutki danego środka pomocowego, dlaczego zakłóca on lub grozi zakłóceniem konkurencji i może wpływać na wymianę handlową. A zatem jeśli nie ma takich dających się rozsądnie przewidzieć skutków, dany środek nie stanowi pomocy publicznej. W tym celu należałoby zbadać, czy potencjalny beneficjent świadczy działalność tylko na ograniczonym terytorium państwa członkowskiego, czy przyciąga zagranicznych kontrahentów, wreszcie czy środek będzie miał większy niż marginalny wpływ na inwestycje zagraniczne bądź podejmowanie działalności gospodarczej na danym terenie przez zagranicznych przedsiębiorców.

Jeżeli więc przeprowadzona analiza wykazałaby, że wsparcie na realizację Projektu nie spełnia tej przesłanki, dofinansowanie Projektu ze środków RPO WP 2014-2020 nie stanowiłoby pomocy publicznej.

Jeżeli natomiast analiza wykaże, że pomoc publiczna wystąpi, mogłaby ona zostać udzielona jako pomoc inwestycyjna na infrastrukturę lokalną, o której mowa w art. 56 rozporządzenia Komisji (UE) z dnia 17 czerwca 2014 r. nr 651/2014 uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu[2] (dalej: „GBER”).

W oparciu o GBER wydany został program pomocowy, zawarty w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 5 sierpnia 2015 r. w sprawie udzielania pomocy inwestycyjnej na infrastrukturę lokalną w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020[3] (dalej: „Rozporządzenie MIR”)[4]. Ten program pomocowy pozwala na udzielanie pomocy inwestycyjnej
na infrastrukturę lokalną w ramach regionalnych programów operacyjnych bez obowiązku dokonania notyfikacji Komisji Europejskiej oraz uzyskania pozytywnej decyzji tej instytucji. By skorzystać
z możliwości uzyskania pomocy publicznej na podstawie tego programu pomocowego, konieczne jest spełnienie wszystkich warunków w nim określonych.

Zgodnie z § 11 Rozporządzenia MIR, pomoc może być udzielona, jeżeli potencjalny beneficjent złożył wniosek o udzielenie pomocy zgodnie z art. 6 ust. 2 zd. 1 GBER. Oznacza to, że by dla danego projektu w ogóle mogła być udzielona pomoc publiczna, potencjalny beneficjent musi złożyć wniosek o dofinansowanie przed rozpoczęciem prac nad projektem. Jest to wymóg spełnienia tzw. efektu zachęty, który jest wyrazem dążenia do tego, by w Unii Europejskiej udzielana była tylko tzw. „dobra pomoc”, a więc taka, która jest niezbędna dla beneficjenta do realizacji projektu, który przyczynia się do realizacji pożądanego celu. Pomoc powinna więc umożliwiać podjęcie działań, które bez jej udzielenia nie zostałyby podjęte. Innymi słowy, gdyby beneficjent zaangażował się w projekt nawet bez pomocy, nie spełnia ona efektu zachęty.

W tym kontekście bardzo istotna jest definicja „rozpoczęcia prac nad projektem”. Została ona zawarta w art. 2 pkt 23 GBER. Zgodnie z tym przepisem, rozpoczęcie prac oznacza rozpoczęcie robót budowlanych związanych z inwestycją lub pierwsze prawnie wiążące zobowiązanie do zamówienia urządzeń lub inne zobowiązanie, które sprawia, że inwestycja staje się nieodwracalna, zależnie od tego, co nastąpi najpierw. Zakupu gruntów ani prac przygotowawczych, takich jak uzyskanie zezwoleń i przeprowadzenie studiów wykonalności, nie uznaje się za rozpoczęcie prac.

Jednakże, zgodnie z interpretacją Komisji Europejskiej, np. nabycie gruntów będzie uważane za rozpoczęcie prac w rozumienie art. 2 pkt 23 GBER, jeśli koszty zakupy gruntu poniesione przed dniem złożenia wniosku będą wliczone w koszty kwalifikowalne projektu, co oznaczałoby, że wartość pomocy uzależniona byłaby od tych kosztów. W takim przypadku, jeśli nabycie gruntu nastąpiło przed dniem złożenia wniosku – efekt zachęty nie zostanie spełniony.

Ma to wpływ na ustalenie okresu kwalifikowalności dla danego projektu, w którym wystąpi pomoc publiczna. Jak zostało wyjaśnione w Wytycznych dotyczących kwalifikowalności wydatków
w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 (Podrozdz. 6.1, pkt 7), stanowiących Załącznik nr 4 do Zasad Wdrażania RPO WP 2014-2020,
w przypadku projektów objętych pomocą publiczną, udzielaną na podstawie programu pomocowego, obowiązują ramy czasowe kwalifikowalności określone w tym programie pomocowym.
Dla zdecydowanej większości przeznaczeń pomocy publicznej oznacza to, że istnieje możliwość kwalifikowania tylko kosztów poniesionych po złożeniu wniosku o dofinansowanie. Jest to wymóg wynikający z bezpośrednio obowiązujących przepisów prawa i odstępstwa od niego możliwe są jedynie wówczas, gdy przepisy przewidują taką możliwość. Dla pomocy inwestycyjnej na infrastrukturę lokalną żaden wyjątek nie został przewidziany (patrz art. 6 ust. 5 GBER). Oznacza to,
że wymóg ten nie może także być uchylony w dokumentach programowych RPO WP 2014-2020 ani też decyzją IZ RPO WP dla konkretnego projektu.

Reasumując:

• konieczne jest przeprowadzenie kompleksowej, indywidualnej analizy Projektu pod kątem występowania pomocy publicznej, w szczególności przesłanki wpływu na konkurencję i wymianę handlową między państwami członkowskimi UE, w świetle aktualnej praktyki decyzyjnej Komisji Europejskiej;

Jeżeli analiza wykaże, że w Projekcie występuje pomoc publiczna, wówczas:

• mogłaby ona zostać udzielona jako pomoc inwestycyjna na infrastrukturę lokalną, na podstawie art. 56 GBER oraz Rozporządzenia MIR;
• wydatki dotyczące nabycia gruntów na realizację Projektu przed złożeniem wniosku o dofinansowanie nie zniweczą efektu zachęty, jeżeli nie zostaną zaliczone do kosztów kwalifikowalnych Projektu. W rezultacie będzie możliwe udzielenie pomocy publicznej na pozostałe koszty kwalifikowalne Projektu;
• w razie zaliczenia kosztów zakupu nieruchomości, poniesionych przed złożeniem wniosku
  o dofinansowanie, do kosztów kwalifikowalnych Projektu, nie zostanie spełniony efekt zachęty. Oznaczałoby to, że w ogóle nie będzie możliwości udzielenia pomocy publicznej w Projekcie;
• przepisy powszechnie obowiązującego prawa nie przewidują możliwości odstąpienia od wymogu spełnienia efektu zachęty i konsekwentnie nie pozwalają na zmianę okresu kwalifikowalności dla pomocy inwestycyjnej na infrastrukturę lokalną;
• by koszty nabycia gruntów na realizację Projektu mogły być zaliczone do kosztów kwalifikowalnych dla pomocy inwestycyjnej na infrastrukturę lokalną, muszą być poniesione po dniu złożenia wniosku o dofinansowanie.