Usługi społeczne. Szukamy trwałych rozwiązań

Szesnaście województw, tyle samo regionalnych programów i sposobów na rozwiązanie naglących potrzeb. Pomorski samorząd zwrócił uwagę, jak ważna jest rozmowa i wymiana doświadczeń między województwami.

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego jako Lider zawiązał „Sieć współpracy” z województwami kujawsko-pomorskim, łódzkim oraz śląskim. Sieć uzyskała dofinansowanie z Funduszy Europejskich w tematach trwałość usług społecznych oraz forum wymiany informacji.

Dane z regionów pokazują wciąż niewystarczającą dostępność usług społecznych. Osoby potrzebujące stałej opieki i wparcia w codziennym życiu często zbyt długo oczekują na usługę, która pomoże im i ich opiekunom normalnie funkcjonować. Środki europejskie dają możliwość dofinansowania powstawania miejsc świadczenia usług społecznych.

Konkurs, dotacja, realizacja ….i co dalej?

Problemem jest utrzymanie miejsca po zakończeniu realizacji projektu. Jak sprawić, aby utworzone ze środków unijnych miejsca świadczenia tego wsparcia były trwałe? Zorganizowaliśmy 4 spotkania w każdym z województw partnerskich. Członkowie sieci odwiedzili lokalne podmioty oferujące różne rodzaje usług społecznych – opiekę dla osób starszych czy też wsparcie osób z niepełnosprawnościami.

Spotkania umożliwiły opracowanie wstępnych pomysłów jak przyczynić się do kontynuacji miejsc usług społecznych utworzonych dzięki dofinansowaniu. Każdy region przetestował proponowane rozwiązania. W rezultacie udało się wypracować sposoby wzmocnienia trwałości usług.

Najczęściej wskazywaną rekomendacją było partnerstwo gmin i powiatów z organizacjami pozarządowymi. W przypadku trudności z finansowaniem działań przez jeden podmiot, drugi może mieć stabilne źródło finansowania. Trwałość usług społecznych świadczonych przez te podmioty będzie niezagrożona. Takie rozwiązanie skutecznie łączy z jednej strony potrzebę finansowego zabezpieczenia działań, a z drugiej – zapewnia wysoką jakość poprzez realizację usług przez instytucje specjalizujące się w danej tematyce.

Eksperci zwracali również uwagę na potrzebę utworzenia Lokalnych Centrum Usług Społecznych – kompleksowych i bliskich osobom potrzebującym. Znaczenie ma powołanie centrów, a następnie podnoszenie poziomu i zakresu świadczonych usług oraz łączenie ich z choćby częściową – ekonomizacją.

Kolejną istotną kwestią jest sporządzenie na etapie przygotowywania projektów analizy potrzeb. Diagnoza zapotrzebowania na usługi społeczne powinna odnosić się do wyzwań społecznych na danym obszarze i uwzględniać zarówno demografię, stan zdrowia mieszkańców, poziom ubóstwa i wykluczenia społecznego, jak i zasoby instytucjonalne i kapitał ludzki.

Symboliczna odpłatność za usługi

Analiza potrzeb jest z kolei elementem niezbędnym do zaplanowania tzw. „Strategii wyjścia”. Strategia ta, stworzona już na początku realizacji projektu zdefiniuje, w jaki sposób zamierza się realizować usługę po zakończeniu finansowania ze środków unijnych. Pomoże ona zidentyfikować zagrożenia związane z możliwościami finansowania oraz zaplanować odpowiednie środki zaradcze w dłuższej perspektywie.

Ostatni z najczęściej podnoszonych przez ekspertów i praktyków element – Zastosowanie symbolicznej odpłatności za usługi – umożliwia uczestnikom partycypację w kosztach wsparcia oraz przygotowuje do wnoszenia opłat za usługi, które będą konieczne po zakończeniu finansowania ze środków unijnych.

Czy zastosowanie takich rozwiązań pomoże w tworzeniu trwałych, kompleksowych i przydatnych lokalnym społecznościom miejsc? Testowanie trwa.

Forum współpracy

Ponadto instytucje zaangażowane we wdrażanie regionalnych programów operacyjnych dostrzegły potrzebę wypracowania nowych rozwiązań pozwalających na poszerzenie współpracy i wymiany informacji usprawniających proces realizacji poszczególnych programów operacyjnych.

W wyniku Sieci współpracy stworzono narzędzie informatyczne – ORIZZ (Ograniczanie Ryzyka i Zapobieganie Zagrożeniom). Stanowi ono źródło wiedzy dla pracowników instytucji. Służy wymianie informacji oraz wspólnemu rozwiązywaniu problematycznych kwestii związanych z naborem projektów, ich oceną, rozliczaniem czy kontrolą.

Intencją twórców ORIZZ jest wykorzystanie aplikacji również w celu wymiany informacji w zakresie prac nad nową perspektywą finansową 2021-2027.

AUTOR: Agnieszka Wlizło, Departament Europejskiego Funduszu Społecznego