Chojnice to miasto położone w południowej części województwa pomorskiego, w znacznej odległości od aglomeracji trójmiejskiej i innych większych ośrodków regionalnych. Liczba jego mieszkańców wg danych GUS na koniec 2021 roku wyniosła 39 158 osób.

Wśród ośrodków powiatowych południowo-zachodniej części województwa pomorskiego oraz najbliższych ośrodków sąsiedniego województwa kujawsko-pomorskiego Chojnice są miastem wyraźnie największym. To sprawia, że w związku z działaniem tzw. teorii ośrodków centralnych (większe miasta w związku z efektem skali oferują większy i zwykle lepszej jakości pakiet usług komercyjnych i świadczeń publicznych) miasto pełni wiele świadczeń ponadlokalnych.

Miasto położone jest w dolinie Strugi Jarczewskiej, w otoczeniu bardzo cennych przyrodniczo obszarów (m.in. Park Narodowy Bory Tucholskie, Zaborski Park Krajobrazowy). Atutem turystycznym Chojnic jest średniowieczny układ przestrzenny Starego Miasta z najważniejszymi zabytkami tj. Bazyliką pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela z XIV wieku, barokowym kolegium pojezuickim z kościołem pw. Zwiastowania NMP z XVIII wieku, średniowiecznymi XIV-wiecznymi murami miejskimi, licznymi basztami (Wronia, Szewska, Kurza Stopa) i Bramą Człuchowską mieszczącą Muzeum Historyczno-Etnograficzne.

Na zdjęciu widać mały rynek miejski z fontanną na środku i historyczną zabudową z różnokolorową elewacją. Na zdjęciu świeci słońce i jest błękitne niebo.
Rynek w Chojnicach
Źródło: https://www.zawszepomorze.pl/najlepsze-i-najgorze-inwestycje-chojnice

Obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji

Badania prowadzone na potrzeby opracowanego w 2015 roku „Raportu Dotyczącego Delimitacji Obszarów Zdegradowanych Miasta Chojnice” wykazały, że dwie dzielnice: Dzielnica Dworcowa oraz Śródmieście charakteryzują się szczególnie niekorzystnymi wskaźnikami na tle innych jednostek miejskich. Na podstawie tego raportu Rada Miejska w Chojnicach podjęła w 2016 roku uchwałę w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie miasta Chojnice, a następnie przyjęła Gminny Program Rewitalizacji. Z dwóch jednostek miejskich objętych programem w trudniejszej sytuacji znajdowała się Dzielnica Dworcowa. Powodem podjęcia działań rewitalizacyjnych na tym obszarze był fakt, iż jest on zamieszkiwany w znacznej mierze przez społeczność starzejącą się. Wielu mieszkańców doświadcza tu także ubóstwa oraz przemocy w rodzinie. Dawniej ta część miasta odgrywała istotną rolę usługowo-handlową, przede wszystkim ze względu na trakt łączący centrum miasta z dworcem kolejowym. Niestety z biegiem lat obecna Dzielnica Dworcowa przestała przypominać tę z czasów świetności i straciła wiele ze swoich walorów w związku z czym postanowiono podjąć działania mające na celu ożywienie społeczno-gospodarcze.

Obraz przedstawia wycinek czarno-białej mapy przedstawiającej granice obszaru rewitalizacji

Podobszar rewitalizacji Dworcowa
Źródło: Gminny program rewitalizacji miasta Chojnice do 2023 r.

Przyjęty Gminny Program Rewitalizacji określił jako misję procesu rewitalizacji wyznaczonych obszarów Miasta Chojnice poprawę jakości życia mieszkańców poprzez aktywizację społeczną i gospodarczą, tworzenie szans i działania z zakresu rozwoju infrastrukturalnego oraz realizację zadań mających na celu zmianę wizerunku obszaru rewitalizacji. W dokumencie wskazano 11 przedsięwzięć podstawowych, w tym 6 wchodzących w zakres projektu zintegrowanego oraz 7 uzupełniających.

Projekt zintegrowany

Efektem końcowym projektu zintegrowanego jest ponad 30 zrealizowanych zadań, w tym 3 inwestycje Gminy Miejskiej Chojnice oraz 26 inwestycji Partnerów Projektu – Spółdzielni Mieszkaniowej w Chojnicach oraz 6 Wspólnot Mieszkaniowych położonych na obszarze rewitalizacji. Inwestycje te realizowano w ramach projektu „Rewitalizacja Dzielnicy Dworcowej w Chojnicach” współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budżetu państwa w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020.

  • Budowa ul. Subisława na odcinku do ul. Towarowej.

Pierwszą inwestycją realizowaną przez samorząd gminny była budowa odcinka ulicy Subisława do ulicy Towarowej, który powstał w roku 2019. W ramach inwestycji przygotowano jezdnię ze zjazdami, zatokami autobusowymi, parkingiem i jezdnią manewrową, ścieżką rowerową i chodnikiem oraz zielenią miejską i oświetleniem. Istotną częścią inwestycji była rozbudowa monitoringu miejskiego, którym objęta została ulica. Do zapewnienia pełnej funkcjonalności drogi, aby mogła ona komunikować ruch pomiędzy ul. Gdańską a ul. Towarową, niezbędne było dokończenie prac w ramach innego projektu unijnego, realizowanego „po sąsiedzku” – budowy kanalizacji deszczowej wraz z odwodnieniem i odtworzeniem nawierzchni ul. Subisława, Sambora i Dąbrowskiego. Nowy układ drogowy pozwolił na dostęp ruchu samochodowego, rowerowego i pieszego od ul. Gdańskiej do ul. Towarowej, a dalej do powstającego w ramach interwencji RPO WP 2014-2020 węzła komunikacyjnego obejmującego dworzec autobusowy i kolejowy. Wartość zadania wyniosła: 2.959.004,97 zł.

Dwa zdjęcia przedstawiające układ drogi ze ścieżką rowerową, parkingiem i chodnikiem.
Ulica Subisława w Chojnicach
Źródło: Urząd Miejski w Chojnicach, Fot. Daniel Frymark

  • Budowa obiektu przy ul. Dworcowej na cele społeczne wraz z zagospodarowaniem otoczenia

W roku 2020 zakończono budowę obiektu przy ul. Dworcowej, w którym znalazła się placówka wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży oraz punkt opieki dziennej dla osób niesamodzielnych. Obiektem zarządza Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Chojnicach realizując projekt ,,Rozwój usług społecznych w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji miasta Chojnice”, w którym wartość przyznanego dofinansowania z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach RPO WP 2014-2020 wynosi 2.523.751,48 zł. Niewielki obiekt uzyskał estetyczne otoczenie ze skwerkiem rekreacyjnym i kilkoma miejscami parkingowymi. Budynek został umeblowany i wyposażony w sprzęt multimedialny i pomoce dydaktyczne, a od 2021 r. z jego usług korzystało jednorazowo ok. 15 dzieci i młodzieży, jak również 20 osób dorosłych (niesamodzielnych). Koszt budowy obiektu na cele społeczne przy ul. Dworcowej wraz z zagospodarowaniem otoczenia wyniósł 1.479.800,53 zł.

Zdjęcie przedstawia zagospodarowanie podwórka przed nowoczesnym, parterowym budynkiem z jasną elewacją w ciemne pionowe pasy. Na pierwszym planie widać ławkę oraz przystrzyżony trawnik.

Zdjęcie przedstawia duże, jasne pomieszczenie, w którym znajdują się 4 kanapy i 2 stoły, duży wiszący telewizor, a obok niego wiszące zdjęcia w ramkach. Na pierwszym planie przy stole siedzi mały chłopiec, a w tle widać grupę bawiących się dzieci.
Źródło: Urząd Miejski w Chojnicach, Fot. Daniel Frymark

  • Kompleksowe zagospodarowanie przestrzeni Wzgórza Ewangelickiego w Chojnicach

Ostatnią z realizowanych inwestycji gminnych w ramach projektu rewitalizacyjnego było zagospodarowanie Wzgórza Ewangelickiego wraz z budową przyległej ulicy Rolbieckiego. Na przestrzeni parkowej o powierzchni około 1,5 ha uporządkowany został drzewostan, wykonano nasadzenia oraz powstał teren rekreacji z małą architekturą. Sąsiednio położona ul. Rolbieckiego doczekała się nawierzchni z kostki betonowej, wybudowany został też łącznik dla pieszych z ul. Piłsudskiego. Prace zakończyły się w czerwcu 2021 r. Wartość zadania wyniosła: 2.602.091,09 zł.

Obszar Wzgórza Ewangelickiego przylega do Chojnickiego Centrum Kultury, które doczekało się termomodernizacji i wymiany oświetlenia zewnętrznego na energooszczędne również w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020.

Dwa zdjęcia przedstawiające chodnik oraz stoły do gry w szachy w parku.
Źródło: Urząd Miejski w Chojnicach, Fot. Daniel Frymark

  • Renowacje i remonty elementów wspólnych w budynkach mieszkalnych wraz z zagospodarowaniem otoczenia budynków i przestrzeni publicznych na cele społeczne

Wspólnoty mieszkaniowe realizowały swoje przedsięwzięcia od 2019 r. Przeprowadzono prace w budynku Wspólnoty Mieszkaniowej Warszawska 20, w którym wykonano remont elewacji frontowej i bocznej wraz z wymianą parapetów zewnętrznych, obróbek blacharskich, rynien i rur spustowych, wymianę  drzwi wejściowych do budynku, a także ocieplenie ściany frontowej i wiatrołapów. Obiekt został otynkowany i otrzymał nową kolorystykę. Koszt inwestycji wyniósł ok. 164.250 zł.

Zdjęcie przedstawia wielorodzinny, dwupiętrowy budynek mieszkalny o jasnozielonej elewacji. Przed budynkiem rosną krzewy i trawnik.
Wspólnota Mieszkaniowa Warszawska 20
Źródło: Urząd Miejski w Chojnicach

We Wspólnocie Mieszkaniowej Dworcowa 28 prace objęły generalny remont dachu i jego elementów, remont fundamentów oraz zagospodarowanie bezpośredniego otoczenia budynku. Łączny koszt inwestycji wyniósł ok. 369,5 tys. zł.

Wspólnota Mieszkaniowa Żwirki i Wigury 11 przeprowadziła kompleksowy remont fundamentów i elewacji budynku. Budynek otrzymał nową kolorystykę oraz ozdobne listwy elewacyjne przyokienne. W ramach projektu przeprowadzono również remont dachu oraz generalny remont klatki schodowej. Ponadto inwestycja objęła zagospodarowanie otoczenia budynku Wspólnoty, w tym m.in. wykonanie wiaty śmietnikowej, budowę ciągu komunikacyjnego na podwórzu do furtki, utwardzenie nawierzchni podwórza w celu zorganizowania miejsc postojowych, wykonanie nasadzeń, montaż elementów małej architektury i przygotowanie miejsca wypoczynku dla mieszkańców. Łączny koszt inwestycji wyniósł ok. 286.500 zł.

Przeprowadzono także inwestycję w budynku Wspólnoty Mieszkaniowej Towarowa 1, który wybudowany został w roku 1843. Jest to najstarszy obiekt poddany rewitalizacji, a przeprowadzone w nim prace dotyczyły remontu fundamentów, elewacji, dachu oraz zagospodarowania otoczenia. Wykonano nową wiatę śmietnikową i utwardzono część podwórza w celu utworzenia ciągu komunikacyjnego. Pojawiło się również nowe miejsce wypoczynku z małą architekturą i placem zieleni. Część podwórza otrzymała nową estetykę poprzez wysypanie jej kruszywem. Koszt całkowity inwestycji wyniósł ok. 256.300 zł.

Zdjęcie przedstawia piętrowy budynek z czerwonej cegły oraz chodnik i wąski trawnik z małymi krzakami.
Wspólnota Mieszkaniowa Towarowa 1
Źródło: Urząd Miejski w Chojnicach, Fot. Daniel Frymark

W roku 2021 zrealizowano przedsięwzięcie w zabytkowym budynku Wspólnoty Mieszkaniowej Dworcowa 23. Kamienica zyskała nową elewację, estetyczne wnętrza dwóch klatek schodowych, jak również wyremontowane elementy dachu. Wymieniono okna w piwnicach oraz na poddaszu. Drzwi frontowe od ul. Towarowej wymieniono na drzwi drewniane z odtworzeniem symboliki kolejowej. Naprawiono schody i wejścia do budynku, a starą stolarkę drzwiową zastąpiono nową. Koszt całkowity inwestycji wyniósł ok. 253,5 tys. zł.

Zdjęcie przedstawia zabytkowy, dwupiętrowy budynek o jasnej elewacji .
Wspólnota Mieszkaniowa Dworcowa 23
Źródło: Urząd Miejski w Chojnicach, Fot. Daniel Frymark

Ostatnie przedsięwzięcie wspólnot mieszkaniowych dotyczyło budynku zlokalizowanego przy ul. Piłsudskiego 22. W wybudowanym w latach 60-tych XX wieku obiekcie wyremontowano części wspólne tj. fundamenty, elewację, elementy dachu oraz zagospodarowano otoczenie. Bardzo ważne dla mieszkańców było uporządkowanie i nowe zagospodarowanie podwórza, w obrębie którego utworzono ciąg komunikacyjny prowadzący do furtki, utwardzono nawierzchnię w celu zorganizowania miejsc postojowych dla mieszkańców oraz umieszczono nowe nasadzenia zieleni. Koszt inwestycji wyniósł łącznie ok. 513 tys. zł.

Istotną część projektu stanowiły przedsięwzięcia Spółdzielni Mieszkaniowej w Chojnicach, która wyremontowała części wspólne w 20 budynkach wielorodzinnych położonych na obszarze Dzielnicy Dworcowej. Interwencją objęto przede wszystkim klatki schodowe,
w których przeprowadzono kompleksowe prace tynkarsko-malarskie i elektryczne. Zadbano o montaż nowych, energooszczędnych lamp z czujnikami ruchu i zmierzchu. W kilkunastu budynkach dokonano kompleksowego remontu schodów poprzez obłożenie ich nową okładziną ceramiczną. Odświeżono pochwyty, balustrady i poręcze. Zamontowano domofony oraz nowe wyłazy dachowe, które dodatkowo doświetliły najwyższe piętra budynków. W pozostałych obiektach wykonano remonty dachów lub prace izolacyjne w obrębie fundamentów. Projekt rewitalizacyjny umożliwił zagospodarowanie najbliższego otoczenia budynków wielorodzinnych, w tym m. in. utwardzenie nawierzchni podwórek z odprowadzeniem wód opadowych, remonty nawierzchni dróg wewnętrznych, remont lub wykonanie nowych chodników oraz utwardzenie miejsc postojowych. Przeprowadzono również rekultywację terenów zielonych, wykonano nasadzenia drzew i krzewów oraz posadowiono elementy małej architektury tj. ławki, stoły do gry w szachy, śmietniki, itp.

Zdjęcie po lewej stronie przedstawia zagospodarowanie przed budynkiem wielorodzinnym w postaci trawnika i ławek ze stołami do gry w szachy. Zdjęcie po prawej przedstawia chodnik i drzewa na osiedlu wielorodzinnym.
Źródło: Urząd Miejski w Chojnicach

Instrument elastyczności

Na obszarze Dzielnicy Dworcowej w ramach tzw. instrumentu elastyczności zrealizowano przy zaangażowaniu Chojnickiego Centrum Kultury kilka drobnych inicjatyw rewitalizacyjnych. W 2018 roku młodzież zaprojektowała i wykonała malowidło na budynku przy ul. Świętopełka, a rok później odbyły się warsztaty fotograficzne połączone ze spacerami po dzielnicy, których efektem była wystawa wykonanych zdjęć. W 2022 roku wykonano prace polegające na zagospodarowaniu dwóch przestrzeni: podwórza budynku przy ul. Swarożyca 7 i skwerku przy ul. Rolbieckiego, przylegającego do parku na Wzgórzu Ewangelickim, gdzie powstała eko-rabata. Projekty zieleni dla obu miejsc opracowano na warsztatach, które odbyły się w Chojnickim Centrum Kultury. Efektem warsztatów był również projekt muralu, który znalazł się na budynku przy ul. Swarożyca 7. 

Zdjęcie przedstawia przedstawia fragment skwerku w obrębie osiedla mieszkaniowego. Widać ścieżkę usypaną z kamieni oraz roślinność. Na pierwszym planie stoi drewniana tablica informacyjna.
Eko rabata przy ul. Rolbieckiego zaprojektowana w ramach zajęć
Źródło: Urząd Miejski w Chojnicach, Fot. Daniel Frymark

Zdjęcie przedstawia mural namalowany na szczycie małego budynku z dachem dwuspadowym.
Mural przy ul. Swarożyca 7
Źródło: Urząd Miejski w Chojnicach, Fot. Daniel Frymark

Zdjęcie przedstawia zagospodarowanie małego podwórka. Po lewej stronie widać dwie ławki i stół, po środku - duże, zielone drzewo, a po prawej mały budynek z dachem dwuspadowym.
Podwórko przy Swarożyca 7
Źródło: Urząd Miejski w Chojnicach, Fot. Daniel Frymark

Większość działań infrastrukturalnych na obszarze rewitalizacji została sfinansowana z projektu pt. „Rewitalizacja Dzielnicy Dworcowej w Chojnicach” dofinansowanego w ramach Poddziałania 8.1.2 „Kompleksowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne w miastach poza Obszarem Metropolitalnym Trójmiasta” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego 2014-2020. Jest to projekt partnerski Gminy Miejskiej Chojnice, Spółdzielni Mieszkaniowej w Chojnicach oraz 6 wspólnot mieszkaniowych.

Wartość projektu infrastrukturalnego wyniosła 12.159.581,66 PLN, w tym dofinansowanie na poziomie 55,47%, co przekłada się na kwotę 6.157.605,20 PLN.

Okres realizacji projektu: 28 września 2017 r. do 31 sierpnia 2022 r.

Część społeczna obejmowała projekt pt. „Rozwój usług społecznych w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Chojnice” dofinansowany w ramach Poddziałania 6.2.2 „Rozwój usług społecznych” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego 2014-2020. Został on przeprowadzony dzięki partnerstwu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Chojnicach i Pomorskiego Instytutu Kariery i Doradztwa Zawodowego w Chojnicach

Wartość projektu społecznego wyniosła 2.656.580,50 PLN, w tym dofinansowanie na poziomie 95,00%, co przekłada się na kwotę 2.523.751,48 PLN

Artykuł powstał we współpracy z Urzędem Miejskim w Chojnicach.