W dniu 16 grudnia 2022 r. odbyło się seminarium pt. „Zielona Modelowa Rewitalizacja Miast„, którego celem było przedstawienie zagadnień związanych z tematyką z zakresu: adaptacji miast do zmian klimatu, zrównoważonego rozwoju miast, nowych rozwiązań sprzyjających współistnieniu natury z rozwojem miasta, jak również estetyzacji i podkreślenia walorów kulturowych przestrzeni publicznych w układach urbanistycznych, w szczególności w celu aktywizacji społecznej i obywatelskiej.

Spotkanie było również dobrą okazją do podsumowania działań realizowanych w ramach projektu  Regiony Rewitalizacji polegającego na wzmacnianiu zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej Funduszu Spójności, w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 oraz budżetu państwa.

Uczestników powitał Dyrektor Departamentu Programów Regionalnych Jan Szymański, który zwrócił uwagę na powiązanie programu Fundusze Europejskie dla Pomorza 2021-2027
z działaniami zmierzającymi do adaptacji obszarów miast do zmian klimatu, a także poprawy jakości życia ludzi poprzez zapewnienie im wartościowej, dostępnej przestrzeni sprzyjającej integracji, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju nawiązującymi do koncepcji Nowego Europejskiego Bauhausu.

Dwa połączone zdjęcia na pierwszym , przy stole siedzi pan a za nim w tle na ekranie widać slajd prezentacji , na drugim zdjęciu grupa około 15 osób na podwórku pomiędzy kamienicami omawia problemy zagospodarowania terenu.

Prezentacja Dyrektora  Departamentu Programów Regionalnych Pana Jana Szymańskiego, Fot.UMWP

Następnie Pani Kinga Dziewiątkowska-Seroka, koordynatorka zadania Regiony Rewitalizacji, podsumowała działania, które były realizowane w ramach projektu przez okres 3 lat. W ramach projektu zaplanowano wiele działań edukacyjnych z zakresu rewitalizacji dla przedstawicieli gmin miejskich i miejsko-wiejskich z terenu województwa pomorskiego. W wydarzeniach tych mogli też wziąć udział członkowie Komitetów Rewitalizacji, Zespołów Rewitalizacji, liderzy lokalni wspierający gminę w procesie rewitalizacji oraz inni interesariusze rewitalizacji. Uczestnicy mieli możliwość zdobycia wiedzy, poszerzenia posiadanych kompetencji w oparciu
o cztery moduły szkoleniowe, obejmujące następujące zagadnienia: dostępność w rewitalizacji; zarządzanie rewitalizacją i włączenie społeczności lokalnej; wykorzystanie narzędzi wynikających z ustawy o rewitalizacji; monitoring i ewaluacja działań rewitalizacyjnych.

W sumie w ramach 4 modułów szkoleniowych zrealizowano 76 spotkań edukacyjnych, w których wzięło łącznie udział 1 294 uczestników z 40 gmin województwa pomorskiego. Dodatkowo zorganizowano szkolenia dotyczące roli zieleni w miastach: „Zieleń jako element zagospodarowania przestrzeni publicznych”, „Szkolenie z estetyki przestrzeni publicznej”, „Rola i zastosowanie błękitno-zielonej infrastruktury na obszarach zdegradowanych miast”.

Dwa połączone zdjęcia na pierwszym , przy stole stoi Pani, a za nią w tle na ekranie widać slajd prezentacji , na drugim zdjęciu po prawej stronie, powiększony slajd z prezentacji na którym zamieszone są zdjęcia z wydarzeniami szkoleniowymi

Prezentacja Pani Kingi Dziewiątkowskiej-Seroki, koordynatorki zadania Regiony Rewitalizacji, Fot.UMWP

Przygotowano też cztery podcasty – wywiady ukazujące różne podejście do rewitalizacji w Gdyni, Gdańsku, Słupsku i Debrznie. Materiały zostały zrealizowane przez Marcina Żebrowskiego. Dotychczasowa liczba odsłuchań każdego z nich to 500-700. Podcasty można znaleźć na stronie internetowej. Najbardziej atrakcyjną formą wsparcia były wizyty studyjne i doradztwo eksperckie, świadczone przez osoby posiadające bogate doświadczenie w zakresie rewitalizacji. Łącznie zrealizowano 6 wizyt studyjnych (5 lokalnych i 1 krajową), w których w sumie wzięło udział 260 uczestników. Wizyty były okazją do dyskusji, wymiany dobrych praktyk i doświadczeń pomiędzy przedstawicielami pomorskich gmin. Doradztwo eksperckie to 34 spotkania, w ramach których 33 gminy wykorzystały 136 h wsparcia oraz konsultacje w formie online, w ramach których 21 gmin wykorzystało 72 h wsparcia. W celach informacyjnych została uruchomiona zakładka internetowa: www.rpo.pomorskie.eu/rewitalizacja

Dwa połączone zdjęcia na pierwszym , przy stole stoi Pani, a za nią w tle na ekranie widać slajd prezentacji , na drugim zdjęciu po prawej stronie, powiększony slajd z prezentacji na którym widać 4 twarze mężczyzn , którzy brali udział w podcastach

Prezentacja Pani Kingi Dziewiątkowskiej-Seroki, koordynatorki zadania Regiony Rewitalizacji, Fot.UMWP

W dalszej części seminarium głos oddano czworgu zaproszonym prelegentom, w gronie których znaleźli się doświadczeni projektanci, praktycy prezentujący nowe spojrzenie oraz promujący innowacyjne rozwiązania z zakresu zagospodarowania przestrzeni publicznej w miastach. Dwie spośród występujących osób to przedstawiciele Miast biorących udział w Konkursie Modelowa Rewitalizacja Miast (Słupsk, Wrocław).

Pierwszy zabrał głos Pan Paweł Krzemień z Urzędu Miejskiego w Słupsku. Przybliżył on działania, jakie podejmuje miasto w związku ze zmieniającym się klimatem. Miasto realizuje ideę „miasta bliskiego”, której celem jest wykorzystanie potencjałów miasta kompaktowego do stworzenia przestrzeni sprzyjającej rekreacji w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca zamieszkania. Oznacza to konieczność poprawy jakości środowiska miejskiego oraz stworzenie systemu terenów zielonych oplatających i przenikających kwartały zabudowy mieszkaniowej, tak by każdy mieszkaniec miał dostęp do zieleni urządzonej w odległości nie większej niż 300 m od miejsca zamieszkania. System ten opierać się będzie na układzie pierścieniowym historycznych miejskich plant, od których odchodzić będą promieniście zielone kliny uzupełnione o system zielonych wnętrz kwartałów i mikroskwerków.

Projekt  zakłada przebudowę struktury miasta poprzez realizację działań planistycznych i inwestycyjnych zmierzających do stworzenia czterech klinów zieleni łączących centrum miasta z zielonymi terenami podmiejskimi. W ramach projektu utworzono już dwa nowe parki linearne, zagospodarowano tereny trzech skwerów miejskich, zagospodarowano przestrzeń wokół Stawku Łabędziego, powiększono istniejący Park Kultury i Wypoczynku, odtworzono przyuliczną zieleń na 10 km ulic śródmiejskich. W efekcie powstały przestrzenie chętnie wykorzystywane przez mieszkańców zarówno do rekreacji, jak i różnego rodzaju aktywności fizycznej, integrujące wszystkie grupy wiekowe mieszkańców i stymulujące do podnoszenia jakości pozostałych terenów miasta. Głównym celem było odtworzenie i wzbogacenie tkanki funkcjonalno-przestrzennej miasta o obszary biologicznie czynne. Na uwagę zasługuje również konsekwencja w spójnej realizacji projektów oraz aktywny udział mieszkańców we wspólnych decyzjach o jakości i kierunku przekształceń przestrzennych.

Towarzystwo Urbanistów Polskich w ramach konkursu na najlepiej zagospodarowaną przestrzeń publiczną 2022 roku nagrodziło Słupskie Kliny Zieleni za najlepiej zrewitalizowaną przestrzeń publiczną w zieleni w kraju. Doceniono rozmach przestrzenny i kompleksowość zrealizowanych planów i projektu inwestycyjnego.

Dwa połączone zdjęcia na pierwszym , przy stole stoi pan a za nim w tle na ekranie widać slajd prezentacji , na drugim zdjęciu po prawej zdjęcie ulicy na pierwszym planie drzew , na drugim zabytkowe kamienice

Prezentacja Pana Pawła Krzemienia z Urzędu Miejskiego w Słupsku, Fot.UMWP

Kolejny prelegent – Pan Piotr Czyż ze Stowarzyszenia Inicjatywa Miasto przedstawił strategię regeneracji targowisk jako narzędzia polityki rozwoju lokalnego. Prezentacja dotyczyła „Rynku w Oliwie”. Celem projektu była poprawa wspólnych przestrzeni w mieście oraz zaangażowanie mieszkańców w aktywne kształtowanie i pielęgnowane ładu przestrzennego. Twórcy projektu dążyli do tego, by przestrzeń publiczną uczynić prawdziwie miejską, by tętniła życiem, odpowiadała na potrzeby różnych grup społecznych, była harmonijna, czysta, dostępna, wzmacniała poczucie przynależności i wspólnej odpowiedzialności za otoczenie. W ramach przeprowadzonych działań dokonano modernizacji i remontu hali targowej, a także przebudowy płyty rynku z poszanowaniem elementów zieleni. Rynek stał się miejscem spotkań mieszkańców, korzystających z możliwości kupienia lokalnych wyrobów, jak również biorących udział w lokalnych wydarzeniach, takich jak festyny świąteczne czy pchle targi. Celem szerszego projektu było zbadanie kondycji organizacyjnej i ekonomicznej targowisk w miastach wojewódzkich w Polsce. Razem z partnerami – Politechniką Gdańską oraz Akademią Sztuk Pięknych w Gdańsku weryfikowano tezę, iż regeneracja terenów targowych wymaga zintegrowanego podejścia łączącego w sobie działania przestrzenne, społeczne oraz wizerunkowe przy jednoczesnym zapewnieniu partycypacji społecznej na każdym etapie.
Z tekstu powstałej Strategii można się dowiedzieć o: zagrożeniach oraz możliwościach stojących przed targowiskami miejskimi, kondycji targowisk miejskich w miastach wojewódzkich, propozycji działań, które wspomogą regenerację targowisk.

Projekt „Rynek w Oliwie” otrzymał wyróżnienie Towarzystwa Urbanistów Polskich w kategorii „Rewitalizowana miejska przestrzeń publiczna”.

Dwa połączone zdjęcia na pierwszym , przy stole stoi pan a za nim w tle na ekranie widać slajd prezentacji , na drugim zdjęciu po prawej stronie rysunkowa wizualizacja zagospodarowania terenu, stoły, zadaszenia, donice z trawą.

Prezentacja Pana Piotra Czyża ze Stowarzyszenia Inicjatywa Miasto, Fot.UMWP

Następna prelegentka – Pani Joanna Paniec – architektka krajobrazu, współautorka podcastu  „Odcienie zieleni – przestrzeń wspierająca dobrostan” w swoim wystąpieniu zwróciła uwagę na to, jak ważne jest zatrudnienie architekta krajobrazu przy inwestycjach związanych z zagospodarowaniem terenów zieleni. Poruszyła aspekty przestrzenne, społeczne, ekonomiczne związane z zaangażowaniem architekta krajobrazu. Przybliżyła rolę takiego specjalisty jako przedstawiciela interdyscyplinarnego zawodu łączącego dziedziny nauk przyrodniczych, inżynieryjno-technicznych, społecznych, psychologicznych, humanistycznych, artystycznych oraz jego kompetencje w zakresie edukacji ukierunkowanej na podnoszenie świadomości korzyści, jakie może przynosić funkcjonowanie w dobrze zorganizowanej przestrzeni, zaprojektowanej dla wszystkich użytkowników z wykorzystaniem jej potencjału. Prelegentka zaprezentowała też współczesne trendy w architekturze krajobrazu, które skupiają się na wartościach społecznych, psychologicznych, przyrodniczych, kulturowych oraz symbolicznych, a także na tożsamości lokalnej.

Dwa połączone zdjęcia na pierwszym , przy stole stoi Pani, a za nią w tle na ekranie widać slajd prezentacji , na drugim zdjęciu po prawej stronie wizualizacje zagospodarowania terenów zielonych ( łąka kwietna , bawiące się dzieci , pan z rowerem.

Prezentacja Pani Joanny Paniec – architektki krajobrazu, współautorki podcastu  „Odcienie zieleni – przestrzeń wspierająca dobrostan”, Fot.UMWP

Ostatnia głos zabrała Pani Małgorzata Bartyna-Zielińska – przedstawicielka Urzędu Miejskiego we Wrocławiu, która przedstawiła założenia projektu GrowGreen jako przykładu rewitalizacji poprzez zieleń. Celem projektu jest sprawdzenie możliwości stosowania rozwiązań opartych na naturze (Nature-Based Solutions), umożliwiających lokalne zagospodarowanie i wykorzystanie wód opadowych, stworzenie oaz zieleni, dających schronienie przed upałem i lokalne obniżanie temperatury dla zwiększenia odporności miasta na zmiany klimatu.  W ramach projektu powstały eksperymentalne rozwiązania w części dzielnicy Ołbin, charakteryzującej się intensywną zabudową śródmiejską, w której mieszka wiele osób potrzebujących kontaktu z zielenią w bliskim sąsiedztwie swojego domu. Spodziewane efekty projektu to: stworzenie innowacyjnego wzorcowego systemu mikrozieleni w mieście (zbudowanego z wykorzystaniem BZI), opracowanie metod lokalnego zagospodarowania wód opadowych i przeciwdziałania wyspie ciepła, lokalna poprawa jakości życia mieszkańców – poprawa lokalnych warunków klimatycznych, zwiększenie dostępności zielonej przestrzeni publicznej, lokalna poprawa jakości powietrza, a także przygotowanie rekomendacji dla innych miast europejskich, jak korzystać z systemów mikrozieleni w celu zwiększania odporności miasta na zmiany klimatu.

Dwa połączone zdjęcia na pierwszym , przy stole siedzi Pani, a za nią w tle na ekranie widać slajd prezentacji , na drugim zdjęciu po prawej stronie wizualizacja mapy zagospodarowania terenów zielonych oraz zdjęcie z góry podwórka otoczonego kamienicami

Prezentacja Pani Małgorzaty Bartyny-Zielińskiej – przedstawicielki Urzędu Miejskiego we Wrocławiu, Fot.UMWP

W seminarium wzięło udział 50 osób, w tym przedstawiciele gmin z województwa pomorskiego i członkowie Zespołu ds. rewitalizacji.