W grudniu 2022 roku zakończyło się wsparcie doradcze z rewitalizacji dla gmin w województwie pomorskim.

 
W ramach projektu „Regiony Rewitalizacji” świadczono doradztwo dla gmin przy udziale ekspertów zewnętrznych na terenie miast oraz w formie online. Każdorazowo w doradztwie brali udział również przedstawiciele Zespołu ds. rewitalizacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego (pracownicy Urzędu oraz Pomorskiego Biura Planowania Regionalnego).
 
Zakres doradztwa uzależniony był od potrzeb poszczególnych miast i obejmował m.in. monitoring i ewaluację, diagnozę i delimitację obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, przygotowanie lub aktualizację gminnego programu rewitalizacji, system zarządzania programem i uspołecznienia procesu rewitalizacji, wykorzystanie ustawowych narzędzi rewitalizacyjnych w tym też prezentację dobrych praktyk w ww. obszarach.
 
Doradztwo w formule zdalnej
 
Od kwietnia do grudnia 2022 r. ze wsparcia doradczego w formule online skorzystało 21 gmin województwa pomorskiego, które wykorzystały łącznie 72h doradztwa.
 
Doradztwo stacjonarne
 
Od maja do października 2022 r. przeprowadzono 34 spotkania, w których łącznie wzięło udział 187 osób – przedstawicieli 33 gmin województwa pomorskiego. Łączny czas doradztwa wyniósł 136 h. Każde spotkanie obejmowało 4h doradztwa.
 
Miasta biorące udział w doradztwie eksperckim przedstawiono na poniższej grafice.
 
Mapa województwa pomorskiego przedstawiająca miasta biorące udział w doradztwie stacjonarnym i online.Źródło: Pomorskie Biuro Planowania Regionalnego
 
Eksperci
 
Doradztwo zostało przeprowadzone przez ekspertów konsorcjum firm S&H Consulting Maciej Huculak i Instytut Ekonomiki Przestrzeni Sp. z o.o. posiadających odpowiednie doświadczenie z zakresu rewitalizacji.
 
Najczęstsze pytania
 
Poniżej przedstawiono pytania/zagadnienia, które przeważały podczas spotkań z przedstawicielami miast:
  • diagnoza i delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji – jakie wskaźniki zastosować w diagnozie, skąd pozyskać, jak gromadzić i jak analizować dane; delimitacja w gminie miejsko-wiejskiej; najczęstsze błędy;
  • przygotowanie lub aktualizacja programu rewitalizacji – jak przeprowadzić proces opracowania/aktualizacji GPR; ile trwa opracowanie GPR; etapy opracowania GPR; przekształcenie LPR w GPR; kiedy wymagana jest aktualizacja GPR; jakie zmiany w GPR wymagają konsultacji społecznych; planowane zmiany w ustawie o rewitalizacji;
  • system zarządzania programem i uspołecznienia procesu rewitalizacji – skuteczne metody angażowania społeczności i przedsiębiorców w opracowanie i realizację programu; kompetencje Komitetu Rewitalizacji; na jakim etapie powołać Komitet Rewitalizacji; jak znaleźć chętnych do pracy w Komitecie Rewitalizacji; skład Komitetu Rewitalizacji; ile osób powinien liczyć Zespół ds. rewitalizacji w gminie i kto powinien wchodzić w jego skład; jak efektywnie podzielić kompetencje dotyczące zarządzania, wdrażania, monitorowania i oceny GPR; jak uprościć system zarzadzania rewitalizacją; koszty zarządzania GPR; czy przedsięwzięcia rewitalizacyjne powinny być wprowadzone do wieloletniej prognozy finansowej;
  • ustawowe narzędzia rewitalizacyjne – kiedy warto opracować specjalną strefę rewitalizacji i miejscowy plan rewitalizacji; kiedy warto korzystać z prawa pierwokupu; kiedy warto korzystać z prawa zakazu wydawania warunków zabudowy;
  • monitoring i ewaluacja – jak powinna wyglądać ocena aktualności i stopnia realizacji GPR; kiedy należy przeprowadzić monitoring i ocenę; jakie wskaźniki można zastosować przy monitoringu i ocenie; kto powinien być zaangażowany w monitoring i ocenę i jakie powinien mieć kompetencje.
Warto przypomnieć, że rewitalizacja nie jest obowiązkowa. To narzędzie dla chętnych, którzy dostrzegają w niej głębszy sens. Jest to proces dość skomplikowany i złożony prowadzony w oparciu o ustawę. Ważne jest więc odpowiednie przygotowanie merytoryczne osób mających zajmować się tym procesem. Również korzystając z pomocy ekspertów zewnętrznych, w tym zlecając opracowanie GPR na zewnątrz ważnym jest zadbanie o odpowiednie doświadczenie ekspertów w obszarze rewitalizacji miast i polityki miejskiej.
 
Rewitalizacja po roku 2023
 
Warto podkreślić, że po 2023 roku wszelkie działania rewitalizacyjne będą mogły być realizowane tylko w oparciu o gminne programy rewitalizacyjne. Bez takiego dokumentu nie będzie możliwe więc staranie się w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej na lata 2021-2027 o zewnętrzne wsparcie na takie działania. Bez wątpienia doradztwo było odpowiedzią na rzeczywiste potrzeby samorządów, które stają przed wyzwaniem przygotowania/aktualizacji programów rewitalizacyjnych.
 
Należy odnotować, że proces przygotowania GPR i poprzedzającej go uchwały delimitacyjnej trwa co najmniej rok, a zwykle nawet dłużej. Stąd też racjonalnym jest, aby gminy planujące podjęcie lub kontynuowanie procesów rewitalizacji, a które dotąd tego nie uczyniły, bez zwłoki przystąpiły do procesu przygotowawczego. Istotną rolą doradztwa była więc pomoc we właściwym zaplanowaniu i uruchomieniu tego procesu.
 
 
Działania prowadzone były w ramach realizowanego przez Województwo pomorskie zadania polegającego na wzmacnianiu zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020.
 
Poniżej galeria wybranych zdjęć z przeprowadzonego doradztwa:
Dwa połączone zdjęcia przedstawiające po lewej stronie grupę ludzi na spotkaniu online na ekranie przedstawiona jest mapa miasta i po prawej stronie grupę ludzi na spotkaniu online na ekranie przedstawiona jest mapa gminy podzielona na obszary, mapa przedstawia liczbę rodzin zamieszkujących dany obszar dla których założono tzw. "niebieską kartę"
Dwa połączone zdjęcia przedstawiające po lewej grupę ludzi siedzących przy długim stole i po prawej bulwary z przystanią kajakową
Dwa połączone zdjęcia przedstawiające po lewej mężczyznę stojącego przy rzutniku i kobiety siedzące przy stole a po prawej grupę ludzi w pomieszczeniu patrzących na przyklejone na plakacie kolorowe karteczki
Cztery połączone zdjęcia przedstawiające po lewej stronie stary autobus w budynku, niżej grupę ludzi siedzących w sali przy stole i po prawej stronie u góry mężczyznę stojącego przy rzutniku, a na dole drzwi budynku do poradni psychologiczno-pedagogicznej
Dwa połączone zdjęcia przedstawiające po lewej dwie osoby siedzące przy stole i po prawej dwie osoby siedzące przy stole
Dwa połączone zdjęcia przedstawiające po lewej grupę ludzi w pomieszczeniu ze stołem i krzesłami i po prawej podwórko z ławkami, koszem na śmieci i chodnikiem
Trzy połączone zdjęcia przedstawiające po lewej grupę ludzi na terenie rekreacyjnym stojących przy drewnianej wiacie, po środku kobietę leżącą na hamaku i po prawej grupę ludzi na chodniku
Dwa połączone zdjęcia przedstawiające po lewej grupę ludzi na podwórku stojących na chodniku i po prawej grupę ludzi w pomieszczeniu stojących obok kanapy
Trzy połączone zdjęcia przedstawiające po lewej grupę ludzi w pomieszczeniu z długim stołem po prawej u góry długi dwupiętrowy budynek i na dole grupę ludzi w pomieszczeniu
Cztery połączone zdjęcia przedstawiające po lewej u góry grupę ludzi stojących nad brzegiem wody na dole grupę ludzi idących wydeptaną ścieżką na terenie zielonym, po prawej stronie u góry grupę ludzi stojących na boisku i na dole grupę ludzi stojących na podwórku za samochodem
Trzy połączone zdjęcia przedstawiające po lewej grupę ludzi stojących na wewnętrznym dziedzińcu kamienicy, po prawej u góry grupę ludzi idącą ulicą i na dole grupę ludzi idącą do kładki i patrzącą się na kolorowe plakaty po obu stronach
Cztery połączone zdjęcia przedstawiające po lewej u góry zniszczone parterowe budynki, na dole ścianę boczną budynku kolorowym muralem, po prawej u góry kobietę patrzącą się na podnośnik zamontowany na zewnątrz budynku i na dole teren zielony pomiędzy chodnikami
Dwa połączone zdjęcia przedstawiające po lewej grupę ludzi w kolorowym pomieszczeniu i po prawej grupę ludzi stojących na zielonym terenie
Dwa połączone zdjęcia przedstawiające po lewej dwie osoby stojące i patrzące się na zielone nasadzenia, po prawej grupę ludzi idących do dużego oszklonego budynku
Dwa połączone zdjęcia przedstawiające po lewej zniszczony budynek z czerwonej cegły i po prawej duży dwupiętrowy budynek z czerwonej cegły
Dwa połączone zdjęcia przedstawiające po lewej dwóch mężczyzn idących do budynku biblioteki i po prawej przestrzeń pomiędzy budynkami wielorodzinnymi
Dwa połączone zdjęcia przedstawiające po lewej budynek dworca i po prawej murowany most 
Wizyty w ramach doradztwa z rewitalizacji w miastach województwa pomorskiego / fot. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego