Bioróżnorodność zanika w zastraszającym tempie. Nasze działania prowadzą do utraty siedlisk, zmian klimatu, pojawienia się wielu inwazyjnych gatunków oraz nadmiernego wykorzystywania i zanieczyszczenia środowiska. UE i jej państwa członkowskie chcą, by do 2030 r. podjąć działania na rzecz odbudowy bioróżnorodności. Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 jest podstawą ochrony przyrody w UE i jednym z kluczowych elementów europejskiego zielonego ładu.

Z Unijną strategią na rzecz bioróżnorodności 2030 można zapoznać się na stronie Unii Europejskiej, dostępnej tutaj. 

Masz pomysł na projekt chroniący różnorodność życia na naszej planecie, skorzystaj z dotacji w ramach FEP 2021 – 2027 Działanie FEPM.02.15 Różnorodność biologiczna i krajobrazu.

Do zagospodarowania jest ponad 15 mln Euro na operacje dotyczące przede wszystkim czynnej ochrony oraz ochrony wód i ekosystemów od wód zależnych, w szczególności jezior.

Czynna ochrona środowiska – co to jest i dlaczego jest tak ważna

Czynna ochrona to działania mające na celu bezpośrednie zapobieganie zagrożeniom dla środowiska lub usuwanie już istniejących negatywnych skutków działań człowieka. Czynna ochrona wymaga aktywnego podejścia i podejmowania działań w celu poprawy stanu środowiska naturalnego. Przykładami przedsięwzięć mogą być:

  • ochrona i restytucja cennych, zagrożonych, gatunków, siedlisk przyrodniczych i ekotonów,
  • opracowanie i wdrażanie programów odtwarzania i renaturalizacji ekosystemów,
  • prowadzenie monitoringu stanu ochrony siedlisk i gatunków,
  • przywracanie właściwego składu gatunkowego siedlisk przyrodniczych leśnych (odnawianie siedlisk), udrażnianie ciągłości korytarzy ekologicznych,
  • eliminacja obcych gatunków inwazyjnych,
  • budowa, przebudowa przepustów i przejść dla zwierząt.

Czynna ochrona jest szczególnie istotna w obliczu rosnącej presji człowieka na środowisko, które prowadzi do globalnych problemów, takich jak zmiana klimatu, degradacja gleby i utrata bioróżnorodności. Czynne działania ochronne mogą pomóc w zapobieganiu tym problemom i zmniejszeniu ich skali. Podjęcie inicjatywy ekologicznych jest nieocenione dla przyszłych pokoleń, pozwala zapewnić trwały i zrównoważony rozwój oraz zachować naturalne zasoby na naszej planecie.

Dwa połączone zdjęcia przedstawiające łąkę na której kwitną fioletowe kwiaty i czerwone maki. Na fioletowym kwiecie siedzi czarny owad.
/Fot. UMWP

Jeziora – duża wartość dla środowiska i ludzi

Jeziora to jedne z najpiękniejszych i najbardziej malowniczych elementów krajobrazu naturalnego. Oprócz swojego estetycznego aspektu, posiadają nieocenione walory przyrodnicze, stanowią ważny element systemów środowiskowych na całym świecie.

Ekosystemy od wód zależnych pełnią wiele różnorodnych funkcji w środowisku. Są ważnymi źródłami wody dla ludzi i zwierząt, a także dostarczają cennych surowców naturalnych, takich jak ryby czy trzcina. Oprócz tego, stanowią ważne środowisko dla wielu gatunków zwierząt i roślin, tworząc bogate siedliska dla organizmów wodnych i lądowych.

Niestety, dzisiejszy świat zmusza jeziora do ciągłej walki o przetrwanie. Globalne zmiany klimatyczne, zanieczyszczenie wód, nadmierna eksploatacja oraz rozwój przemysłu i turystyki zagrażają ekosystemom jeziornym na całym świecie. Realizacja działań na rzecz ochrony wód i ekosystemów od wód zależnych, w tym jezior może dotyczyć:

  • zadań mających na celu ochronę cennych siedlisk wodnych, w tym jezior wrażliwych na eutrofizację(zwłaszcza lobeliowych), związanych z potwierdzoną koniecznością redukcji bezpośredniego, znaczącego negatywnego wpływu ścieków bytowych na jakość wód w jeziorach;
  • działań służących poprawie jakości wód jezior stanowiących jednolite części wód powierzchniowych (JCWP) zagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych, ze względu na zanieczyszczenia komunalne;
  • rekultywacji jezior;
  • urządzeń i zagospodarowaniu terenów wokół rzek, jezior i zbiorników wodnych w celu ograniczenia spływu zanieczyszczeń powierzchniowych i antropopresji oraz działania w zlewni bezpośredniej jeziora, służące ochronie jego ekosystemu;
  • zadań mających na celu ochronę obszarów podmokłych (zwłaszcza torfowisk), działania renaturalizacyjne, rozwój małej infrastruktury chroniącej obszary podmokłe (np. kładki nad torfowiskami, odtwarzanie małych urządzeń wodnych zatrzymujących wodę na torfowisku), a także działania wpływające na, ograniczenie dopływu zanieczyszczeń, np. poprzez tworzenie stref buforowych;

Dwa połączone zdjęcia przedstawiające jeziora.
/Fot. UMWP

Bioróżnorodność to fundament życia. Jest niezbędna zarówno dla ludzi, jak i do celów ochrony środowiska i klimatu. Zapewnia ludziom żywność, wodę pitną i czyste powietrze oraz odgrywa ważną rolę w utrzymywaniu równowagi w przyrodzie. Pomaga przeciwdziałać zmianie klimatu i zapobiegać rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych.

Bądźmy świadomi swojego konsumpcjonizmu. Zabierając wiele z otoczenia, dajmy coś od siebie. Poczujmy odpowiedzialność za obecne i przyszłe życie na naszej planecie, realizujmy projekty z bioróżnorodności, korzystając między innymi z dostępnych dotacji w ramach FEP 2021 – 2027.

Jednocześnie zachęcamy do pogłębiania swojej wiedzy z zakresu różnorodności biologicznej. Fundacja Kwietna realizuje cykl bezpłatnych webinarów podczas których poruszane są tematy związane m.in. ze zrównoważonym rozwojem miast. Rejestracja na poszczególne wydarzenia możliwa jest na stronie Fundacji dostępnej tutaj. Ponadto na stronie Urbcast można odsłuchać podcast  poświęcony tematyce bioróżnorodności „Jak zaprojektować i utrzymywać bioróżnorodny, przyjazny dla środowiska miejski ogród?”. Podcast dostępny jest tutaj.

Praktyczne porady wspierania bioróżnorodności można znaleźć m.in.:

  • w Standardach utrzymania terenów zieleni w miastach (dostępne tutaj), opracowanych przez Fundację Sendzimira;
  • na edukacyjnej stronie internetowej „Usługi ekosystemów” dostępnej tutaj;
  • na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska poświęconej Kampanii „Chroń Bioróżnorodność” dostępnej tutaj.

Opracowała: Maja Remizowicz, Departament Programów Regionalnych